Rozdzial 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Zwierze, jako istota zyjaca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzecza. Czlowiek jest mu winien poszanowanie, ochrone i opieke.
2. W sprawach nie uregulowanych w ustawie do zwierzat stosuje sie odpowiednio przepisy dotyczace rzeczy.
3. Organy administracji publicznej podejmuja dzialania na rzecz ochrony zwierzat, wspóldzialajac w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i miedzynarodowymi.
Art. 2.
Ustawa reguluje postepowanie ze zwierzetami:
1) domowymi,
2) gospodarskimi,
3) wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych,
4) uzywanymi do doswiadczen,
5) utrzymywanymi w ogrodach zoologicznych,
6) wolno zyjacymi (dzikimi),
7) obcymi faunie rodzimej.
Art. 3.
W celu realizacji przepisów ustawy wlasciwe organy administracji rzadowej i samorzadu terytorialnego wspóldzialaja z samorzadem lekarsko-weterynaryjnym, Panstwowa Inspekcja Weterynaryjna oraz z innymi instytucjami i organizacjami spolecznymi, których statutowym celem dzialania jest ochrona zwierzat.
Art. 4.
Ilekroc w ustawie jest mowa o:
1) doswiadczeniu na zwierzeciu ? rozumie sie przez to wykorzystanie zwierzecia do celów naukowych lub dydaktycznych, mogace u niego spowodowac uszkodzenia ciala lub inne zaburzenia zdrowotne, w tym ból, cierpienie, lek, z wyjatkiem znakowania zwierzat,
2) humanitarnym traktowaniu zwierzat ? rozumie sie przez to traktowanie uwzgledniajace potrzeby zwierzecia i zapewniajace mu opieke i ochrone,
3) koniecznosci bezzwlocznego usmiercenia ? rozumie sie przez to obiektywny stan rzeczy stwierdzony, w miare mozliwosci, przez lekarza weterynarii, polegajacy na tym, ze zwierze moze dalej zyc jedynie cierpiac i znoszac ból, a moralnym obowiazkiem czlowieka staje sie skrócenie cierpien zwierzecia,
4) menazerii objazdowej ? rozumie sie przez to podmiot gospodarczy prowadzacy dzialalnosc w zakresie organizowania obwoznych wystaw zwierzat,
5) metodach alternatywnych w zakresie przeprowadzania doswiadczen ? rozumie sie przez to nowoczesne metody badawcze, nie wymagajace przeprowadzania doswiadczen na zywym zwierzeciu,
6) ogluszaniu zwierzecia ? rozumie sie przez to metode profesjonalnego calkowitego wylaczenia swiadomosci zwierzecia, trwajacego az do jego smierci,
7) okrutnych metodach w chowie i hodowli zwierzat ? rozumie sie przez to dzialania lub zaniechania czlowieka prowadzace w sposób oczywisty do zmian patologicznych w organizmie zwierzecia (somatycznych lub psychicznych), zwlaszcza w postaci skutków znoszenia dotkliwego bólu, przymuszania do okreslonego zachowania sie (uleglosci) glodem, pragnieniem, dzialaniem pradu elektrycznego (z wyjatkiem uzywania pastuchów elektrycznych, treserów oraz urzadzen elektrycznych sluzacych do przepedu zwierzat) badz innymi zabiegami tego rodzaju, w szczególnosci karmienie i pojenie zwierzat przemoca,
8) okrutnym traktowaniu ? rozumie sie przez to wymienione w ustawie przypadki znecania sie nad zwierzetami oraz inne postepowanie wlasciciela badz innej osoby, prowadzace do skutków porównywalnych ze skutkami znecania sie,
9) pielegnacji ? rozumie sie przez to wszystkie aspekty relacji pomiedzy czlowiekiem a zwierzeciem, w szczególnosci uruchamiane przez czlowieka zasoby materialne i niematerialne, aby uzyskac i utrzymac u zwierzecia stan fizyczny i psychiczny, w którym najlepiej ono znosi warunki bytowania narzucone przez czlowieka,
10) przeciazaniu zwierzat ? rozumie sie przez to zmuszanie do nadmiernego wysilku energetycznego, nie odpowiadajacego mozliwosciom kondycyjnym zwierzecia ze wzgledu na jego stan fizyczny i zdrowotny,
11) razacym zaniedbaniu ? rozumie sie przez to drastyczne odstepstwo od okreslonych w ustawie norm postepowania ze zwierzeciem, a w szczególnosci w zakresie utrzymywania zwierzecia w stanie zaglodzenia, brudu, nie leczonej choroby, w niewlasciwym pomieszczeniu i nadmiernej ciasnocie,
12) szczególnym okrucienstwie zabijajacego zwierze ? rozumie sie przez to przedsiebranie przez sprawce dzialan charakteryzujacych sie drastycznoscia form i metod zadawania smierci, a zwlaszcza zadawanie smierci w sposób wyszukany lub powolny, obliczony z premedytacja na zwiekszenie rozmiaru cierpien i czasu ich trwania,
13) ubojni ? rozumie sie przez to kazdy zaklad pozostajacy pod panstwowa kontrola sanitarna i weterynaryjna, przeznaczony do wykonywania uboju zwierzat,
14) uwiezi ? rozumie sie przez to wszelkie urzadzenia mechaniczne krepujace swobode ruchów zwierzecia, w zakresie mozliwosci przemieszczania sie ponad ustalony zakres, jak tez niektóre urzadzenia do kierowania ruchami zwierzecia w sposób zamierzony przez czlowieka,
15) wlasciwych warunkach bytowania ? rozumie sie przez to zapewnienie zwierzeciu mozliwosci egzystencji, zgodnie z potrzebami danego gatunku, rasy, plci i wieku,
16) zwierzetach bezdomnych ? rozumie sie przez to zwierzeta domowe lub gospodarskie, które uciekly, zablakaly sie lub zostaly porzucone przez czlowieka, a nie ma mozliwosci ustalenia ich wlasciciela lub innej osoby, pod której opieka trwale dotad pozostawaly,
17) zwierzetach domowych ? rozumie sie przez to zwierzeta tradycyjnie przebywajace wraz z czlowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez czlowieka w charakterze jego towarzysza,
18) zwierzetach gospodarskich ? rozumie sie przez to zwierzeta utrzymywane w celach hodowlanych i produkcyjnych,
19) zwierzetach laboratoryjnych ? rozumie sie przez to zwierzeta utrzymywane specjalnie w celu wykorzystania w doswiadczeniach naukowych, w szczególnosci myszy, szczury, swinki morskie, chomiki syryjskie (zlote), króliki, psy, koty, przepiórki, w miejscach zatwierdzonych lub zarejestrowanych przez odpowiedni organ wladzy,
20) zwierzetach wykorzystywanych do celów specjalnych ? rozumie sie przez to zwierzeta, których profesjonalna tresura oraz uzywanie odbywa sie na podstawie odrebnych przepisów, regulujacych szczególowe zasady dzialania jednostek Polskich Sil Zbrojnych, Policji, Strazy Granicznej i innych formacji podleglych Ministrowi Spraw Wewnetrznych i Administracji, sluzb kontroli celnej, ratownictwa oraz regulujacych zasady szkolenia i wykorzystania psów ? przewodników osób ociemnialych.
Art. 5.
Kazde zwierze wymaga humanitarnego traktowania.
 
Art. 6.
1. Nieuzasadnione lub niehumanitarne zabijanie zwierzat oraz znecanie sie nad nimi jest zabronione.
2. Przez znecanie sie nad zwierzetami nalezy rozumiec zadawanie albo swiadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpien, a w szczególnosci:
1) umyslne zranienie lub okaleczenie zwierzecia, nie stanowiace dozwolonego prawem zabiegu lub doswiadczenia na zwierzeciu,
2) doswiadczenia na zwierzetach powodujace cierpienie, przeprowadzone z naruszeniem przepisów ustawy,
3) umyslne uzywanie do pracy lub w celach sportowych albo rozrywkowych zwierzat chorych, w tym rannych lub kulawych, albo zmuszanie ich do czynnosci mogacych spowodowac ból,
4) bicie zwierzat przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urzadzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po glowie, dolnej czesci brzucha, dolnych czesciach konczyn,
5) przeciazanie zwierzat pociagowych i jucznych ladunkami w oczywisty sposób nie odpowiadajacymi ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie takich zwierzat do zbyt szybkiego biegu,
6) transport zwierzat, w tym zwierzat hodowlanych, rzeznych i przewozonych na targowiska, przenoszenie lub przepedzanie zwierzat w sposób powodujacy ich zbedne cierpienie i stres,
7) uzywanie uprzezy, pet, stelazy, wiezów lub innych urzadzen zmuszajacych zwierze do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodujacych zbedny ból, uszkodzenia ciala albo smierc,
8) dokonywanie na zwierzetach zabiegów i operacji chirurgicznych przez osoby nie posiadajace wymaganych uprawnien badz niezgodnie z zasadami sztuki lekarsko-weterynaryjnej, bez zachowania koniecznej ostroznosci i oglednosci oraz w sposób sprawiajacy ból, któremu mozna bylo zapobiec,
9) zlosliwe straszenie lub draznienie zwierzat,
10) utrzymywanie zwierzat w niewlasciwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie razacego niechlujstwa oraz w pomieszczeniach albo klatkach uniemozliwiajacych im zachowanie naturalnej pozycji,
11) porzucanie zwierzecia, a w szczególnosci psa lub kota przez wlasciciela badz przez inna osobe, pod której opieka zwierze pozostaje,
12) stosowanie okrutnych metod w chowie i hodowli zwierzat,
13) przeprowadzanie na zwierzetach testów srodków higienicznych i kosmetycznych powodujacych cierpienie, jezeli znane sa odpowiednie metody alternatywne.
Art. 7.
1. Zwierze, które jest razaco zaniedbywane lub okrutnie traktowane, moze byc odebrane, czasowo lub na stale, wlascicielowi badz innej utrzymujacej je osobie, na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) podjetej z urzedu lub na wniosek organu Policji, lekarza weterynarii, albo inspektora Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce lub upowaznionego przedstawiciela innej organizacji spolecznej o podobnym statutowym celu dzialania i przekazane do schroniska dla zwierzat albo pod opieke innej osoby lub instytucji.
2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowemu wykonaniu.
3. W przypadkach nie cierpiacych zwloki, gdy dalsze pozostawanie zwierzecia u dotychczasowego wlasciciela lub opiekuna zagraza jego zyciu, policjant, a takze inspektor Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce lub upowazniony przedstawiciel innej organizacji spolecznej o podobnym statutowym celu dzialania moze odebrac mu zwierze, zawiadamiajac o tym niezwlocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), celem podjecia przez ten organ decyzji w przedmiocie odebrania zwierzecia.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzecia, obciaza sie jego dotychczasowego wlasciciela lub opiekuna.
5. Do naleznosci z tytulu kosztów okreslonych w ust. 4, stosuje sie przepisy o postepowaniu egzekucyjnym w administracji.
6. Jezeli zwierze zostalo odebrane z powodu razacego zaniedbywania go lub okrutnego traktowania przez wlasciciela lub przez inna osobe za przyzwoleniem wlasciciela, z dniem uprawomocnienia sie decyzji o odebraniu, wygasa jego prawo wlasnosci do tego zwierzecia i staje sie ono wlasnoscia gminy. W takim przypadku wójt (burmistrz, prezydent miasta) rozporzadza zwierzeciem stosownie do okolicznosci, w szczególnosci oddaje je do schroniska, sprzedaje lub nieodplatnie przekazuje na wlasnosc odpowiedniej osobie albo instytucji.
Art. 8.
1. Programy nauczania i wychowania szkolnego we wszystkich typach szkól powinny uwzgledniac problematyke ochrony zwierzat oraz tworzenie szkolnych organizacji przyjaciól zwierzat.
2. Minister Edukacji Narodowej, w porozumieniu z Ministrem Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa oraz Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej ustala podstawy programowe nauczania w zakresie problematyki, o której mowa w ust. 1.
3. Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej jest obowiazany do przygotowania programu zmierzajacego do upowszechniania znajomosci przepisów ustawy wsród rolników.
4. Wojewodowie sa obowiazani realizowac program, o którym mowa w ust. 3, poprzez osrodki doradztwa rolniczego.
 
Rozdzial 2
Zwierzeta domoweArt. 9.
1. Kto utrzymuje zwierze domowe, ma obowiazek zapewnic mu pomieszczenie chroniace je przed zimnem, upalami i opadami atmosferycznymi, z dostepem do swiatla dziennego, umozliwiajace swobodna zmiane pozycji ciala, odpowiednia karme i staly dostep do wody.
2. Uwiez, na której jest trzymane zwierze, nie moze powodowac u niego urazów ani cierpien oraz musi mu zapewnic mozliwosc niezbednego ruchu.
Art. 10.
1. Utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywna wymaga zezwolenia wlasciwego organu gminy.
2. Wykaz ras psów, o których mowa w ust. 1, oraz warunki wydawania zezwolen okresli, w drodze rozporzadzenia, Minister Spraw Wewnetrznych i Administracji, po zasiegnieciu opinii Zwiazku Kynologicznego w Polsce.
Art. 11.
1. Zapewnianie opieki bezdomnym zwierzetom oraz ich wylapywanie, nalezy do zadan wlasnych gmin.
2. Minister Spraw Wewnetrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa okresli, w drodze rozporzadzenia, zasady i warunki wylapywania bezdomnych zwierzat.
3. Wylapywanie bezdomnych zwierzat oraz rozstrzyganie o dalszym postepowaniu z nimi moze odbywac sie wylacznie na mocy uchwaly wlasciwej rady gminy, podjetej po uzgodnieniu z panstwowym lekarzem weterynarii dzialajacym na podstawie odrebnych przepisów oraz po zasiegnieciu opinii upowaznionego przedstawiciela Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce lub innej organizacji spolecznej o podobnym statutowym celu dzialania.
4. Towarzystwo Opieki nad Zwierzetami w Polsce oraz inne organizacje spoleczne o podobnym statutowym celu dzialania, moga zapewniac bezdomnym zwierzetom opieke i w tym celu prowadzic schroniska dla zwierzat, w porozumieniu z wlasciwymi organami samorzadu terytorialnego.
 
Rozdzial 3
Zwierzeta gospodarskieArt. 12.
1. Kto utrzymuje zwierzeta gospodarskie, jest obowiazany do zapewnienia im opieki i wlasciwych warunków bytowania.
2. Warunki chowu i hodowli zwierzat nie moga powodowac urazów i uszkodzen ciala lub innych cierpien.
3. Zabrania sie podawania zwierzetom w karmie hormonów wzrostu.
4. Zabrania sie tuczu gesi i kaczek na stluszczone watroby.
5. Obsada zwierzat ponad ustalone normy powierzchni dla danego gatunku, wieku i stanu fizjologicznego jest zabroniona.
6. Zabrania sie importu zwierzat i produktów zwierzecych uzyskanych w wyniku chowu lub hodowli z naruszeniem przepisów niniejszej ustawy.
7. Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej okresli, w drodze rozporzadzenia, szczególowe warunki utrzymywania poszczególnych gatunków zwierzat gospodarskich.
Art. 13.
1. Wprowadzenie dotychczas nie stosowanej technologii chowu zwierzat wymaga uzyskania zezwolenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej, stwierdzajacego, ze spelnia ona wymogi okreslone ustawa.
2. Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej okresli, w drodze rozporzadzenia, warunki, tryb i sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
Art. 14.
1. Sposób i warunki uzywania zwierzat do pracy nie moga stwarzac nieuzasadnionego zagrozenia dla ich zycia i zdrowia, ani zadawac im cierpienia.
2. Zabrania sie w szczególnosci:
1) przeciazania zwierzat,
2) uzywania do pracy zwierzat chorych lub niedozywionych,
3) uzywania uprzezy, wedzidel, rzedów wierzchowych, juków, podków, pojazdów lub narzedzi mogacych, ze wzgledu na zly stan techniczny lub niewlasciwa konstrukcje, spowodowac obrazenia ciala lub smierc zwierzecia,
4) uzywania do popedzania zwierzat przedmiotów lub narzedzi, które moga spowodowac okaleczenie zwierzecia,
5) zmuszania do wyczerpujacego klusu lub galopu zwierzat ciagnacych ladunek,
6) uzywania do zrywki drewna koni ponizej piatego roku zycia.
3. Osoba wykorzystujaca zwierzeta do pracy, ma obowiazek zapewnic im, w ciagu kazdej doby, wypoczynek dla regeneracji sil, wlasciwy dla danego gatunku.
Rozdzial 4
Zwierzeta wykorzystywane do celów
rozrywkowych, widowiskowych, filmowych,
sportowych i specjalnych
Art. 15.
1. Warunki wystepów, treningów i tresury oraz metody postepowania ze zwierzetami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych, nie moga zagrazac ich zyciu i zdrowiu ani powodowac cierpienia.
2. Warunki wystepów zwierzat, o których mowa w ust. 1, musza byc okreslone w scenariuszu lub odpowiednim programie, zatwierdzonym przez osobe posiadajaca odpowiednie kwalifikacje.
3. Zabrania sie stosowania wobec zwierzat farmakologicznych i mechanicznych metod i srodków dopingujacych.
4. Zwierzeta, o których mowa w ust. 1, powinny miec zapewniony wlasciwy wypoczynek. Zabrania sie w szczególnosci wykorzystywania tych zwierzat bezposrednio po transporcie, bez regeneracji wypoczynkowo-ruchowej.
5. Zwierzetom, o których mowa w ust. 1, nalezy zapewnic opieke lekarsko-weterynaryjna.
6. Minister Kultury i Sztuki w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej okresli, w drodze rozporzadzenia, sposób i tryb przyznawania uprawnien osobom odpowiedzialnym za przestrzeganie warunków, o których mowa w ust. 2.
Art. 16.
Zabrania sie wykorzystywania zwierzat w widowiskach i sportach noszacych znamiona okrucienstwa, w szczególnosci zabrania sie organizowania walk z udzialem byków, psów, kogutów.
Art. 17.
1. Do tresury i pokazów dla celów widowiskowo-rozrywkowych moga byc wykorzystywane tylko zwierzeta urodzone i wychowane w niewoli i tylko takie, którym moga byc zapewnione warunki egzystencji, stosowne do potrzeb danego gatunku.
2. Tresura zwierzat dla celów widowiskowo-rozrywkowych i obronnych moze byc prowadzona tylko przez osobe posiadajaca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, w sposób nie powodujacy cierpienia zwierzecia.
3. Nie wolno prowadzic tresury zwierzat wylacznie w celu zwiekszenia ich agresywnosci.
4. Zabrania sie zmuszania zwierzat do wykonywania czynnosci, które powoduja ból lub sa sprzeczne z ich natura.
5. Zabrania sie dzialalnosci menazerii objazdowych.
6. Zabrania sie propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania, zadawania cierpienia lub innej przemocy, ze strony czlowieka, której ofiarami sa zwierzeta, chyba ze sceny te maja na celu napietnowanie okrutnego zachowania wobec zwierzat.
7. Do zwierzat, o których mowa w ust. 2, stosuje sie odpowiednio przepisy art. 9.
8. Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej w porozumieniu z Ministrem Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa okresli, w drodze rozporzadzenia, szczególowe warunki utrzymywania poszczególnych gatunków zwierzat wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych.
9. Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej okresli, w drodze rozporzadzenia, tryb i szczególowe warunki nadawania uprawnien osobom, o których mowa w ust. 2.
Art. 18.
1. Zwierzeta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych moga byc przetrzymywane, hodowane i prezentowane jedynie w stadninach, cyrkach lub bazach cyrkowych oraz w miejscach przeznaczonych dla zwierzat wykorzystywanych do celów specjalnych, pod nadzorem panstwowej sluzby weterynaryjnej.
2. Przetrzymywanie, hodowla lub prezentacja zwierzat, o których mowa w ust. 1, musi byc wykonywana w sposób gwarantujacy bezpieczenstwo ludzi i zwierzat.
 
Rozdzial 5
Zwierzeta w ogrodach zoologicznych
Art. 19.
1. W ogrodach zoologicznych utrzymuje sie tylko zwierzeta urodzone i wychowane w niewoli, a inne zwierzeta jedynie wtedy, gdy wymaga tego dobro osobnika, populacji lub gatunku oraz cele dydaktyczne.
2. Do ogrodów zoologicznych sprowadza sie tylko te zwierzeta, którym ogród zoologiczny moze zapewnic warunki egzystencji, stosowne do potrzeb danego gatunku.
3. Nie nalezy doprowadzac do rozmnazania zwierzat, których potomstwu nie zapewni sie wlasciwej egzystencji.
4. Utworzenie nowego ogrodu zoologicznego wymaga uzyskania zezwolenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa.
Art. 20.
Zabrania sie utrzymywania i hodowli poza ogrodami zoologicznymi i wlasciwymi placówkami naukowymi oraz cyrkami, zwierzat drapieznych i jadowitych groznych dla zycia ludzi badz zwierzat.
Rozdzial 6
Zwierzeta wolno zyjace (dzikie)
Art. 21.
Zwierzeta wolno zyjace stanowia dobro ogólnonarodowe i powinny miec zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu, z wyjatkiem tych, o których mowa w art. 23 ust. 1.
Art. 22.
1. Zabrania sie wchodzenia w posiadanie zwierzat wolno zyjacych (dzikich) w celu:
1) preparowania zwlok zwierzecych,
2) tworzenia kolekcji ? bez zezwolenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa.
2. Minister Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa okresli, w drodze rozporzadzenia, zasady pozyskiwania zwierzat przez preparatorów i kolekcjonerów, zasady ich kontrolowania oraz warunki, sposób i tryb wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
Art. 23.
1. Zwierzeta, które stanowia zagrozenie dla zycia, zdrowia lub gospodarki czlowieka, moga byc zwalczane.
2. Ministrowie: Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej, Zdrowia i Opieki Spolecznej oraz Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa, po zasiegnieciu opinii Panstwowej Rady Ochrony Przyrody, Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce oraz Polskiego Zwiazku Lowieckiego, okresla, w drodze rozporzadzenia, warunki, czas i sposoby zwalczania zwierzat, o których mowa w ust. 1.
Rozdzial 7
Transport zwierzAt
Art. 24.
1. Transport zwierzat, odbywa sie srodkami do tego celu przystosowanymi i jest prowadzony w odpowiednich warunkach, a w szczególnosci:
1) zwierzeta musza byc prawidlowo ulokowane, a uzywane uwiezi nie moga im krepowac lezenia i wstawania w czasie transportu,
2) podlogi pojazdów uzywanych do transportu powinny miec odpowiednia nawierzchnie, zapewniajaca przyczepnosc konczyn oraz umozliwiajaca utrzymanie higieny,
3) srodki transportu zwierzat powinny spelniac warunki utrzymania odpowiedniej temperatury, wentylacji, przestrzeni oraz naturalnej pozycji,
4) w trakcie dluzszego transportu zwierzeta musza miec zapewniona odpowiednio czesto wode i karme oraz odpoczynek,
5) zwierzetom chorym lub rannym zapewnia sie niezwlocznie pomoc weterynaryjna,
6) zwierzeta wwozone do kraju oraz wywozone za granice musza byc wiezione najkrótsza droga i bez zbednych postojów, a ich odprawa graniczna odbywa sie poza kolejnoscia.
2. Zabrania sie:
1) transportu zwierzat w okresie okoloporodowym oraz mlodych zwierzat oddzielonych od matek, niezdolnych do przyjmowania stalych pokarmów,
2) przeladunku zwierzat bez odpowiedniego zabezpieczenia.
3. Zwierzeta padle oraz zwierzeta nie nadajace sie do dalszego transportu musza byc usuniete na pierwszym postoju.
4. Odpowiedzialnosc za nieprzestrzeganie zasad i warunków wykonywania transportu, okreslonych w ust. 1-3, ponosi przewoznik.
5. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej oraz Ministrem Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa okresli, w drodze rozporzadzenia, szczególowe zasady i warunki transportu zwierzat oraz maksymalny czas transportu dla danego gatunku i przedzialu wiekowego zwierzat oraz sposób postepowania ze zwierzetami chorymi oraz padlymi.
Art. 25.
Prowadzacy pojazd mechaniczny, który potracil zwierze, obowiazany jest, w miare mozliwosci, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze sluzb, o których mowa w art. 33 ust. 3.
Art. 26.
1. Zabrania sie przetrzymywania, obrotu oraz przewozenia przez granice panstwa, bez wymaganego zezwolenia, zwierzat, ich czesci i produktów pochodnych, podlegajacych ograniczeniom na podstawie umów miedzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest strona.
2. Minister Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa ustala, w drodze rozporzadzenia, wykaz zwierzat, których przetrzymywanie, obrót i przewozenie podlega ograniczeniom oraz okresli warunki, tryb i sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
Rozdzial 8
Zabiegi na zwierzetach
Art. 27.
1. Zabiegi lekarsko-weterynaryjne na zwierzetach sa dopuszczalne dla ratowania ich zycia lub zdrowia oraz dla koniecznego ograniczenia populacji i moga byc przeprowadzane wylacznie przez osoby uprawnione.
2. Zabiegi lekarsko-weterynaryjne i zootechniczne wykonywane na zwierzetach lub inne zabiegi wynikajace z technologii produkcji, badz zwiazanych z nia schorzen, moga byc wykonywane wylacznie przez osoby uprawnione, z zachowaniem koniecznej ostroznosci i oglednosci, by ograniczyc cierpienie i stres zwierzat.
3. Zabiegi powodujace ból wykonuje sie w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym, z wyjatkiem tych zabiegów, które wedlug zasad sztuki weterynaryjnej wykonuje sie bez znieczulenia.
Rozdzial 9
Procedury doswiadczalne z uzyciem zwierzat
Art. 28.
1. Doswiadczenia i testy na zwierzetach sa dopuszczalne tylko wtedy, gdy sa konieczne do badan naukowych, dydaktyki w szkolach wyzszych lub ochrony zdrowia ludzi badz zwierzat, jezeli celów tych nie mozna osiagnac w inny sposób z powodu braku odpowiednich metod alternatywnych. Osoba, która ma przeprowadzac doswiadczenia i testy na zwierzetach ma obowiazek korzystac z miedzynarodowej informacji w danej dziedzinie nauki, by wyeliminowac powtarzalnosc doswiadczen, jezeli nie sa one konieczne.
2. W celu opiniowania doswiadczen i testów, o których mowa w ust. 1, tworzy sie Krajowa Komisje Etyczna do Spraw Doswiadczen na Zwierzetach, zwana dalej ?Krajowa Komisja Etyczna? oraz lokalne, w szczególnosci miedzyuczelniane lub uczelniane, komisje etyczne do spraw doswiadczen na zwierzetach, zwane dalej ?lokalnymi komisjami etycznymi?.
3. Przewodniczacy Komitetu Badan Naukowych powoluje Krajowa Komisje Etyczna, liczaca 15 czlonków, w sklad której wchodza przedstawiciele nauk biologicznych, medycznych, weterynaryjnych, humanistycznych oraz przedstawiciele organizacji pozarzadowych, których statutowym celem dzialania jest ochrona zwierzat.
4. Krajowa Komisja Etyczna powoluje lokalne komisje etyczne, liczace od 5 do 15 czlonków, w sklad których wchodza przedstawiciele nauk biologicznych, medycznych, weterynaryjnych, humanistycznych oraz przedstawiciele organizacji pozarzadowych, których statutowym celem dzialania jest ochrona zwierzat.
5. Krajowa Komisja Etyczna ustala ogólne zasady funkcjonowania lokalnych komisji etycznych i wydawania przez nie opinii o dopuszczalnosci przeprowadzania doswiadczen i testów na zwierzetach oraz rozpatruje odwolania od opinii lokalnych komisji etycznych. Zezwolenie na prowadzenie badan wydaje kierownik placówki upowaznionej do przeprowadzania doswiadczen i testów na zwierzetach, o której mowa w ust. 8, biorac pod uwage w szczególnosci opinie odpowiedniej komisji etycznej.
6. W obradach Krajowej Komisji Etycznej oraz lokalnych komisji etycznych nie moga uczestniczyc z prawem glosu osoby, których dotyczy wydawana opinia.
7. Zabrania sie przeprowadzania doswiadczen i testów na zwierzetach bez uprzedniego uzyskania pozytywnej opinii lokalnej komisji etycznej.
8. Doswiadczenia i testy na zwierzetach moga byc przeprowadzane wylacznie w wyznaczonych placówkach naukowych szkól wyzszych, instytutach naukowo-badawczych, jednostkach Polskiej Akademii Nauk, urzedowych laboratoriach weterynaryjnych oraz placówkach produkujacych leki i biopreparaty, przez osoby posiadajace odpowiednie kwalifikacje oraz indywidualne zezwolenie wydane przez kierownika wlasciwej placówki naukowej.
9. Procedura doswiadczen i testów przeprowadzanych na zwierzetach musi byc zgodna z opinia lokalnej komisji etycznej, o której mowa w ust. 7 i podlega kontroli.
Art. 29.
1. Do doswiadczen i testów nalezy uzywac zwierzat umozliwiajacych uzyskanie celu naukowego lub diagnostycznego, glównie pochodzacych z hodowli, o których mowa w ust. 2.
2. Hodowle zwierzat laboratoryjnych mozna prowadzic po uzyskaniu zezwolenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej.
3. Zwierzeta przetrzymywane w zwierzetarniach musza miec zagwarantowane odpowiednie dla gatunku warunki utrzymania, mozliwosc ruchu, dostateczne zaopatrzenie w karme i wode oraz opieke zapewniajaca dobre samopoczucie i zdrowie.
4. Minister Edukacji Narodowej oraz Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej w porozumieniu z ministrami nadzorujacymi placówki, o których mowa w art. 28 ust. 8 okresla, w drodze rozporzadzenia, warunki jakim powinny odpowiadac hodowle zwierzat laboratoryjnych oraz warunki, tryb i sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 2.
Art. 30.
1. Doswiadczenia powodujace ból lub inne cierpienie nalezy przeprowadzac w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym i tylko raz na tym samym zwierzeciu, chyba ze natura doswiadczenia wymaga jego powtórzenia. Tylko w wyjatkowych przypadkach, gdy dobro nauki tego wymaga, mozna dokonac doswiadczenia bez znieczulenia.
2. Doswiadczenia i prace badawcze, o których mowa w ust. 1, wymagaja kazdorazowej zgody wlasciwej lokalnej komisji etycznej.
3. Zwierze o wyzszym rozwoju czynnosci psychicznych poddane doswiadczeniu, zdolne do zycia, powinno byc leczone i przekazane w miejsce umozliwiajace mu dalsza egzystencje.
4. Zwierze poddane doswiadczeniu, w wyniku którego nastapila rozlegla interwencja chirurgiczna, a natura doswiadczenia nie wymaga utrzymania go przy zyciu i poddania leczeniu, usmierca sie przed przebudzeniem z narkozy.
Art. 31.
Zabrania sie:
1) pozbawiania zwierzat uzywanych do doswiadczen zdolnosci wydawania glosu,
2) przeprowadzania na zwierzetach testów srodków kosmetycznych oraz testów srodków higienicznych, jezeli dostepne sa metody alternatywne,
3) przeprowadzania dla celów dydaktycznych doswiadczen na zwierzetach, powodujacych ich zbedne cierpienie, jezeli cel ten mozna osiagnac w inny sposób.
Art. 32.
Rada Ministrów, w drodze rozporzadzenia, okresli:
1) wykaz placówek naukowych uprawnionych do przeprowadzania doswiadczen na zwierzetach,
2) szczególowe zasady powolywania, organizacje, dzialalnosc oraz finansowanie Krajowej Komisji Etycznej oraz lokalnych komisji etycznych, o których mowa w art. 28 ust. 3 i 4,
3) warunki oraz tryb wydawania i cofania uprawnien do wykonywania doswiadczen na zwierzetach oraz kwalifikacje osób kierujacych doswiadczeniami,
4) szczególowe warunki przeprowadzania doswiadczen na zwierzetach oraz sposób i tryb ich kontrolowania,
5) sposób prowadzenia rejestru zwierzat laboratoryjnych oraz dokumentacji doswiadczen na tych zwierzetach,
6) warunki bytowe w hodowlach zwierzat laboratoryjnych i zwierzetarniach.
 
Rozdzial 10
Usmiercanie zwierzat
Art. 33.
1. Usmiercanie zwierzat moze byc uzasadnione wylacznie:
1) potrzeba gospodarcza,
2) wzgledami humanitarnymi,
3) koniecznoscia sanitarna,
4) nadmierna agresywnoscia, powodujaca bezposrednie zagrozenie dla zdrowia lub zycia ludzkiego,
5) potrzebami nauki, z zastrzezeniem przepisów rozdzialu 9.
2. Jezeli zachodza przyczyny, o których mowa w ust. 1 pkt. 2-5, zwierze moze byc usmiercone za zgoda wlasciciela, a w braku jego zgody, na podstawie orzeczenia lekarza weterynarii. Ustalenie wlasciciela i uzyskanie jego zgody nie dotyczy zwierzat chorych na choroby zwalczane z urzedu.
3. W przypadku koniecznosci bezzwlocznego usmiercenia, w celu zakonczenia cierpien zwierzecia, potrzebe jego usmiercenia stwierdza lekarz weterynarii, inspektor Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce lub innej organizacji o podobnym statutowym celu dzialania, funkcjonariusz Policji, strazy miejskiej lub gminnej, Strazy Granicznej, pracownik Sluzby Lesnej lub Sluzby Parków Narodowych, straznik Panstwowej Strazy Lowieckiej, straznik lowiecki lub straznik Panstwowej Strazy Rybackiej.
4. W sytuacji, o której mowa w ust. 3, dopuszczalne jest uzycie broni palnej przez osobe uprawniona.
Art. 34.
1. Zwierze kregowe w ubojni moze zostac usmiercone tylko po uprzednim pozbawieniu swiadomosci przez osoby posiadajace odpowiednie kwalifikacje.
2. Pomieszczenie poczekalni przedubojowej powinno byc izolowane akustycznie i oddzielone przegroda od pomieszczenia przeznaczonego do pozbawiania swiadomosci. Podobnie powinno byc oddzielone pomieszczenie przeznaczone do pozbawiania swiadomosci od pomieszczen, w których dokonuje sie wykrwawiania oraz dalszych czynnosci obróbki poubojowej.
3. W uboju domowym zwierzeta kopytne moga byc usmiercane tylko po uprzednim ich pozbawieniu swiadomosci przez przyuczonego ubojowca.
4. Zabrania sie:
1) usmiercania zwierzat w okresie okoloporodowym, z wyjatkiem potrzeb badan naukowych,
2) usmiercania zwierzat kregowych przy udziale dzieci lub w ich obecnosci,
3) wytrzewiania (patroszenia), oparzania, zdejmowania skóry, wedzenia i oddzielania czesci zwierzat stalocieplnych, przed ustaniem odruchów oddechowych i miesniowych.
5. Wymogów okreslonych w ust. 1 i 3 nie stosuje sie przy poddawaniu zwierzat szczególnym sposobom uboju przewidzianym przez obrzadki religijne.
6. Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej okresli, w drodze rozporzadzenia, kwalifikacje osób uprawnionych do zawodowego uboju, dopuszczalne metody usmiercania zwierzat stosownie do gatunku oraz organy uprawnione do kontroli dzialalnosci osób, które zawodowo trudnia sie ubojem zwierzat lub dokonuja uboju w ramach dzialalnosci hodowlanej badz gospodarczej.
 
 
Rozdzial 11
Przepisy karne
Art. 35.
1. Kto zabija zwierze z naruszeniem przepisów art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1-4 albo zneca sie nad nim w sposób okreslony w art. 6 ust. 2, podlega karze pozbawienia wolnosci do roku, ograniczenia wolnosci albo grzywny.
2. Jezeli sprawca czynu okreslonego w ust. 1, dziala ze szczególnym okrucienstwem, podlega karze pozbawienia wolnosci do lat 2, ograniczenia wolnosci albo grzywny.
3. W razie skazania za przestepstwo okreslone w ust. 1, sad moze orzec przepadek zwierzecia, a w razie skazania za przestepstwo okreslone w ust. 2, sad orzeka przepadek zwierzecia ? jezeli sprawca jest jego wlascicielem.
4. W razie skazania za przestepstwo okreslone w ust. 1 lub 2, sad moze orzec wobec sprawcy zakaz wykonywania okreslonego zawodu, prowadzenia okreslonej dzialalnosci lub wykonywania czynnosci wymagajacych zezwolenia, które sa zwiazane z wykorzystywaniem zwierzat lub oddzialywaniem na nie, a takze moze orzec przepadek narzedzi lub przedmiotów sluzacych do popelnienia przestepstwa oraz przedmiotów pochodzacych z przestepstwa.
5. W razie skazania za przestepstwo okreslone w ust. 1 lub 2, sad moze orzec nawiazke w wysokosci od 25 zl do 2 500 zl na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce albo na inny cel zwiazany z ochrona zwierzat, wskazany przez sad.
Art. 36.
1. Kto narusza zakaz, o którym mowa w art. 20, podlega karze pozbawienia wolnosci do roku, ograniczenia wolnosci albo grzywny.
2. Kto narusza zakaz, o którym mowa w art. 26 ust. 1, podlega karze pozbawienia wolnosci do roku, ograniczenia wolnosci albo grzywny.
3. W razie skazania za przestepstwo okreslone w ust. 2, sad moze orzec:
1) przepadek narzedzi lub przedmiotów sluzacych do popelnienia przestepstwa oraz przedmiotów pochodzacych z przestepstwa,
2) przepadek albo odeslanie zwierzecia do panstwa eksportujacego na koszt wlasciciela.
4. W razie skazania za przestepstwo okreslone w ust. 2, sad moze orzec nawiazke w wysokosci od 25 zl do 2 500 zl na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce albo na inny cel zwiazany z ochrona zwierzat, wskazany przez sad.
Art. 37.
1. Kto narusza nakazy albo zakazy okreslone w art. 9, art. 12 ust. 1-6, art. 13 ust. 1, art. 14, art. 15 ust. 1-5, art. 16, art. 17 ust. 1-7, art. 18, art. 19, art. 22 ust. 1, art. 24 ust. 1-3, art. 25, art. 27, art. 28 ust. 1 i 7-9, art. 29 ust. 1-3, art. 30 i w art. 31, podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Usilowanie, podzeganie i pomocnictwo do czynu okreslonego w ust. 1, jest karalne.
3. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w ust. 1, mozna orzec przepadek narzedzi lub przedmiotów sluzacych do popelnienia wykroczenia oraz przedmiotów z niego pochodzacych, jak równiez mozna orzec przepadek zwierzecia.
4. W razie popelnienia wykroczenia, o którym mowa w ust. 1, mozna orzec nawiazke w wysokosci do 1 000 zl na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami w Polsce albo na inny cel zwiazany z ochrona zwierzat.
Art. 38.
Minister Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej w porozumieniu z Ministrem Ochrony Srodowiska, Zasobów Naturalnych i Lesnictwa oraz Ministrem Sprawiedliwosci okresli, w drodze rozporzadzenia, tryb i zasady wykonania orzeczenia o przepadku zwierzecia.
Art. 39.
1. W sprawach o przestepstwa, okreslone w art. 35 ust. 1 i 2, jezeli nie dziala pokrzywdzony, prawa pokrzywdzonego moze wykonywac Towarzystwo Opieki nad Zwierzetami w Polsce oraz inne organizacje spoleczne, których statutowym celem dzialania jest ochrona zwierzat.
2. Rada Ministrów okresli, w drodze rozporzadzenia, organizacje spoleczne, których statutowym celem jest ochrona zwierzat, uprawnione do dzialania, okreslonego w ust. 1.
Art. 40.
Towarzystwo Opieki nad Zwierzetami w Polsce oraz inne organizacje spoleczne, których statutowym celem dzialania jest ochrona zwierzat, moga wspóldzialac z wlasciwymi instytucjami panstwowymi i samorzadowymi w ujawnianiu oraz sciganiu przestepstw i wykroczen okreslonych w ustawie.
Rozdzial 12
Zmiany w przepisach obowiAzujAcych,
przepisy przejsciowe i koncowe
Art. 41.
W ustawie z dnia 25 maja 1971 r. Kodeks wykroczen (Dz.U. Nr 12, poz. 114, z 1981 r. Nr 24, poz. 124, z 1982 r. Nr 16, poz. 125, z 1983 r. Nr 6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1984 r. Nr 54, poz. 275, z 1985 r. Nr 14, poz. 60 i Nr 23, poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193, z 1988 r. Nr 20, poz. 135 i Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 51, poz. 297, Nr 72, poz. 422 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 75, poz. 332 i Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 24, poz. 101, z 1994 r. Nr 123, poz. 600 oraz z 1995 r. Nr 6, poz. 29 i Nr 60, poz. 310) skresla sie art. 62.
Art. 42.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych do ustawy, nie dluzej jednak niz przez okres 12 miesiecy od dnia jej wejscia w zycie, stosuje sie odpowiednio przepisy dotychczasowe, jezeli nie sa sprzeczne z ustawa.
Art. 43.
Traci moc rozporzadzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierzat (Dz.U. z 1932 r. Nr 42, poz. 417, z 1969 r. Nr 13, poz. 95 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115).
Art. 44.
Ustawa wchodzi w zycie po uplywie 30 dni od dnia ogloszenia, z tym ze przepis art. 12 ust. 4 oraz art. 34 ust. 3 w zakresie wykonywania uboju przez przyuczonego ubojowca wchodzi w zycie z dniem 1 stycznia 1999 r.