Wscieklizna byla choroba znana juz w starozytnosci.
Pierwsze pisemne wzmianki o niej pochodza z 1700 r.p.n.e.Az do konca
sredniowiecza wscieklizne laczono ze zlymi duchami i z opetaniem przez
nie. Zgodnie z tym przesadem stosowano chorym malo skuteczne zabiegi
lecznicze, jak wypedzanie diabla, zanurzanie wzimnej wodzie, aby wymienic
tylko kilka z tych absurdalnych "zabiegow leczniczych".
W 1885r. Ludwig Pasteur, francuski biolog i chemik, ktory jest powszechnie
uwazany za najwazniejsza postac w historii medycyny, wynalazl pierwsza
szczepionke przeciw wsciekliznie. Wychodowal on wirusy przeznaczone
do sporzadzenia szczepionei na tkance mozgowej zywego krolika. Obecnie
dysponujemy skuteczniejszymi, a przede wszystkim lepiej tolerowanymi
przez organizm szczepionkami uzyskanymi z hodowli komorkowych i przeznaczonych
dla ludzi i zwierzat.
Wscieklizna nie jest swoista choroba kotow. Atakuje ona prawie wszystkie
gatunki zwierzat, a takze czlowieka. Jednak sklonnosc do zachorowan
poszczegolnych gatunkow zwierzat jest zroznicowana. Uwaza sie ze bardzo
podatne na wscieklizne sa lisy, bydlo, kozy, konie, owce, swinie, nieco
mniej psy i koty. Czlowiek jest najmniej podatny na te chorobe i nawet
ugryziony przez wscieklego psa niekoniecznie musi zachorowac. Oczywiscie
w kazdym przypadku podejrzenia o wscieklizne nie wolno lekcewazyc i
nalezy skonsultowac sie z lekarzem.
Zarazenie wystepuje glownie przez ukaszenie. W rzadkich przypoadkach
moze tez nastapic przez kontakt otwartej rany z zawierajaca wirusy wscieklizny
slina. Okres wylegania wscieklizny tj. czas od zarazenia sie do wystapienia
pierwszych objawow (czas inkubacji), jest dosyc dlugi i wynosi od 4
tyg. do wielu miesiecy. W tym czasie nie wystepuja zadne widoczne objawy
choroby. Przebieg choroby od jej pierwszych objawow mozna podzielic
na trzy etapy:
Okres zwiastunowy, czyli wczesnych objawow
W tym czasie po raz pierwszy zachodza zmiany w zachowaniu sie zwierzecia.
Zazwyczaj pelne zaufania zwierze, kryje sie bojazliwie po katach, jest
bardzo lekliwe i zalosnie placze. Czasem moze wystapic sytuacja calkiem
odwrotna: zazwyczaj lekliwe koty zaczynaja objawiac nienormalne przywiazanie
do czlowieka.
Okres podniecenia
W 1-2 dni po wystapieniu pierwszych objawow choroby, kot
zaczyna bez wyraznej przyczyny wykazywac nagla agresje i napady szalu.
Okres porazenia miesni
Porazenia miesni rozpoczynaja sie zazwaczaj od tylnych konczyn i szybko
rozprzestrzeniaja na cale cialo. Smierc nastepuje zwykle po 8-dniach
od wystapienia zwiastunowych objawow.
W niektorych przypadkach kot nie przechodzi okresu podniecenia. Porazenia
miesni dolaczaja sie wowczas do okresu zwiastunowego. Mowi sie wowoczas
o tzw."cichej wsciekliznie". U kotow wystepuje jednak klasyczny
obraz chorobowy, nazywany tez postacie gwaltowna polaczona z wystepowaniem
okresow szalu. Wscieklizna nie jest choroba uleczalna. W dalszym
ciagu aktualne jest sformulowanie rzymskiego poety Owidiusza, zyjacego
w okresie od 43 w.p.n.e.do 17 w.n.e. "Medycyna nie potrafi wyleczyc
artrtyzmu ani poradzic sobie z wscieklizna"
Leczenie zwierzat dotknietych wscieklizna pozbawione jest wszelkich
szans, a w Niemczech jest to nawet zabronione, gdzie po stwierdzeniu
chorby zwierze zostaje uspione.
Kazdy kot /czy tez pies/ bez wyjatku musi byc regularnie, tj. raz w
roku, szczepiony przeciw wsciekliznie z nastepujacych powodow:
- dla ochrony wlasciciela i innych osob
- dla wlasnej ochrony
- z powodow ustawowych, gdyz wscieklizna nalezy do chorob podlegajacych
obowiazkowi zglaszania; jut nawet przy podejrzeniu istnienia tej choroby
nastepuje interwencja urzedowego lekarza wetrynarii.
Chore na wscieklizne zwierzeta, musz byc natychmiast likwidowane. Jesli
istnieje podejrzenie, ze nasz kot zarazil sie wscieklizna, to urzedowy
lekarz weteryn. zadecyduje, czy zweirze ma byc zlikwidowane, czy tez
misu odbyc 3-miesieczna kwarantanne.Podejrzany o wscieklizne jest kazdy
kot /pies/ pokasany przez lisa lub posiadajacy rany wynikle z pokasan
przez zwierze innego gatunku, jesli przebywa on w rejonie, gdzie panuje
wscieklizna. Jedynie aktualna ksiazeczka szczepien moze "oczyscic"
zwierze z podejrzen o wscieklizne.
Ostatnie szczepienie ochronne musi byc przeprowadzone co najmniej przed
4-tygodniami i nie dawniej niz przed 12-miesiacami, chyba ze zwierze
jest regularnie szczepione w odstepach jednego roku i ma nieprzerwana
ochrone przeciw wsciekliznie. Pierwsze szczepienie wykonywane jest w
wieku 12-tygodni, a nastepne musza byc co roku odnawiane.
Okreslone przepisy celne maja na celu ochrone przed rozprzeszczenianiem
sie wscieklizny na inne kraje. Sa one rozne i zaleza od stopnia opanowania
tej choroby w danym panstwie. Tak wiec przy wyjezdzie z kotem za granice
nalezy sie upewnic, jakie przepisy obowoazuja w kraju bedacym celem
naszej podrozy.
Czynnik chorobotworczy |
rabdowirusy |
Zarazenie |
ukaszenie przez chore zwierze |
Objawy |
zmiana osobowosci, gwaltowna
lub cicha postac choroby, porazenie miesni |
Leczenie |
niemozliwe |
Zapobieganie |
szczepienie profilaktyczne powtarzane
co roku |