Dr Andrzej Koszewski, DVM
O problemach urologicznych u kotow

Przewlekla niedoczynnosc nerek i syndrom urologiczny kotow to dwa najczesciej wystepujace schorzenia urologiczne u tego gatunku zwierzat. O ile przewlekla niedoczynnosc nerek (ang. chronic renal failure, CRF) wystepuje najczesciej u kotow w wieku starczym (6 - 7 lat), o tyle syndrom urologiczny kotow (ang. feline urologic syndrome, FUS) moze atakowac zwierzeta w kazdym wieku.
Ze wzgledu na wazne metaboliczne, humoralne i wydalnicze funkcje ukladu moczowego, glownie nerek, uszkodzenie tych narzadow ma niebagatelne znaczenie dla kondycji calego organizmu i zycia zwierzecia.

Letargia, powolny spadek wagi ciala, nieznaczne zmiany w zachowaniu, polidypsja (zwiekszone pragnienie), polituria (czestomocz) oraz okazjonalne wymiotowanie to pierwsze zauwazalne objawy niedoczynnosci nerek (CRF).
Nie zawsze jest ona latwa do uchwycenia w jej poczatkowym stadium, ze wzgledu na powolny przebieg schorzenia, trwajacy niejednokrotnie miesiacami czy latami. Zaawansowany wiek zwierzecia (zmiana zachowan zwiazana z wiekiem), okazjonalnosc objawow oraz latwosc maskowania przez koty wszystkich problemow zdrowotnych, sprawia, ze pewnego dnia nagle zostajemy zaskoczeni gwaltownoscia objawow klinicznych, ktore sa efektem zalamania sie wszystkich mechanizmow obronnych i kompensacyjnych organizmu.

Z reguly krotki wywiad, analiza historii choroby, badanie kliniczne, badanie biochemiczne krwi oraz analiza moczu pozwalaja na szybkie rozpoznanie choroby.
Zmniejszone i pomarszczone nerki przy badaniu palpacyjnym, zmiany w kondycji blony sluzowej jamy ustnej (blada i owrzodzona), problemy z uzebieniem (zapalenia dziasel, nadmierna ilosc kamienia nazebnego, wypadanie zebow) ukierunkowuja rozpoznanie.
Parametry biochemiczne krwi takie jak: podwyzszony poziom BUN (norma 20-35 mg/dl), podwyzszony poziom kreatyniny (norma 0.6-1.8 mg/dl), podwyzszony poziom fosforu (norma 2.5-7.5 mg/dl), obnizona wartosc PCV (hematokrytu, norma 25-49%) sa parametrami patognomicznymi, wskazujacymi na chroniczne uszkodzeniowe zwyrodnienie nerek.

Obnizenie sie ciezaru wlasciwego obserwowane u psow przy badaniu moczu, u kotow czesto pozostaje w dolnych granicach normy.
Chroniczna niedoczynnosc nerek nie jest choroba, ktora nie pozostawia szansy na wyleczenie; swoiste cechy indywidualnych organizmow oraz ich reakcja na agresywne leczenie stanowia szanse na dalsze zycie zwierzecia przez okres od kilkunastu miesiecy do kilku lat.
Postepowanie lecznicze przy chronicznej niedoczynnosci nerek u kotow, u ktorych doszlo do gwaltownego zalamania funkcji nerek i zatrucia produktami katabolizmu bialkowego zawsze bedzie wymagalo spelnienia kilku warunkow:

- przynajmniej trzydniowej hospitalizacji i stosowania agresywnego leczenia, ktorego efekty moga byc zadne, nieznaczne, badz rokujace nadzieje,
- ostroznego rokowania co do kondycji nerek i zycia zwierzecia; moze byc ono niepomyslne, jezeli koncentracja kreatyniny we krwi bedzie utrzymywala sie powyzej 10 mg/dl przy jednoczesnie utrzymujacej sie hyperfosfatemii, bedacej generalnym miernikiem zaawansowania zmian degeneracyjnych w nerkach (wystepowanie hyperfosfatemii oznacza, ze 85% nefronow juz nie funkcjonuje),
- pracochlonnego i relatywnie kosztownego leczenia z katateryzacja, stalymi wlewami plynow nawadniajacych, podawaniem kilku do kilkunastu lekow, specjalnym doustnym karmieniem, kontrolowaniem nadkwasoty zoladkowej, korygowaniem kwasicy metabolicznej, redukowaniem poziomu fosforu, uzupelnianiem jonami potasu, suplementacja witaminami B-complex i witamina C, kontrolowaniem i famakologicznym korygowaniem cisnienia krwi, a przy towarzyszacej czesto CRF anemii, transfuzji krwi badz stymulowania erytropoezy syntetyczna erytropoetyna,
- kontynuowania leczenia i profilaktyki schorzenia w domu, co zwykle wymaga od wlasciciela nabycia kilku nowych umiejetnosci oraz poswiecenia troche wiecej czasu swojemu ulubiencowi.

Hospitalizacja zwierzecia poprawia kondycje nerek i kondycje calego organizmu, polepsza charakterystyczne parametry biochemiczne krwi, ale nie oznacza to, ze regeneracja czesci uszkodzonych nerek bedzie kiedykolwiek mozliwa.
Specyfika CRF jest jej idiopatycznosc jezeli chodzi o rekonwalescencje. O ta poprawnie funkcjonujaca czesc nefronow (jednostek filtracyjnych nerek), pracujacych na pelnych obrotach, zmuszonych do zabezpieczenia przynajmniej tych wydalniczych funkcji organizmu, nalezy wyjatkowo dobrze dbac, aby nie dopuszczac do kolejnych kryzysow.

Wiekszosc z tych obowiazkow zwykle spada na wlasciciela zwierzecia, ktory powinien posiasc kilka podstawowych umiejetnosci podawania lekow m.in doustnego podawania tabletek, podskornego aplikowania plynow nawadniajacych, pobudzania apetytu zwierzecia oraz rozpoznawania objawow spadku kondycji u swojego pupila.
Jakiekolwiek zaniedbania w regularnym podawaniu lekow, regularnych kontrolach lekarskich, generalnie w kontynuowani leczenia i profilaktyce nieuchronnie prowadza do kolejnego kryzysu.
Podskorne wlewy plynu Ringer'a, 2-3 razy w tygodniu, suplementacja potasem, podawanie preparatow redukujacych poziom fosforu (Amphojal) sa niezmiernie korzystne dla utrzymania dobrej kondycji zwierzecia.
Ogromna pomoc w profilaktyce i leczeniu chronicznego uszkodzenia nerek stanowia gotowe niskoproteinowe, niskofosforanowe, o okreslonej kwasowosci diety dla kotow.
Trzy glowne parametry krwi: poziom kreatyniny, koncentracja fosforu oraz wartosc hematokrytu najbardziej adekwatnie opisuja stan nerek u kotow dotknietych chroniczna niedoczynnoscia nerek. Szybkie i latwe do wykonania w kazdej lecznicy testy krwi pozwalaja na skuteczne monitorowanie kazdego kociego pacjenta z CRF, a dodatkowe pytania o apetyt, aktywnosc i wage sa w tych przypadkach jak najbardziej miarodajne w ocenie kondycji czworonoga.