Katar koci /zapalenie gornych drug oddechowych/

 

Katar koci , jest powszechnie wystepujaca choroba zakazna kotow, ktore nie sa profilaktycznie rzeciw tej chorobie szczepione.
Choroba ta moze wystapic w kazdym wieku, nejciezszy przebieg obserwuje sie u mlodych lub w podeszlym wieku kotow ale rowniez z silnie oslabionym systemem immunologicznym np. Na skutek zakazenia wirusem bialaczki.

Przyczyny:
Wirusami
Caliciwirusem Feline Calicivirus = FCV
Herpeswirusem typu 1 Feline Herpesvirus 1 = FHV-1
Bakterie z rodzaju: Mycoplasma, Chlamydia, Pateurelle, Bordatella

Wiekszosc przypadkow kataru kociego jest skutkiem zakazenia herpeswirusem lub caliciwirusem, do ktorych potem dolaczaja sie bakterie. Zdarzaja sie takze infekcje mieszane, wywolane przez oba wirusy oraz zapalenia wylacznie bakteryjne.

Zarazenia:
miski, kuwety, poslania, zabawki itp., z ktorymi mial stycznosc nosiciel lub chory kot.
Rece, ubranie, obuwie - czlowieka ktory mial stycznosc z nosicielem lub chorym kotem. czeste zakazenia spotykane sa w schroniskach lub przytulkach dla zwierzat.
droge kropelkowa
kontakt ze zdrowym kotem, ktory w przeszlosci chorowal na katar koci i jest nosicielem wirusa lub wirusow
kontakt z chorym kotem lub jego wydzielinami np. Wyplywem z nosa, oczu, uszu, moczem, kalem, slina, gdzie znajduja sie duze ilosci wirusow.

Domowe, niewychodzace koty czesto sa zarazane prez wirusy ktore zostaly przeniesione z zewnatrz na butach czy obraniu lub rekach.
W przypadku FHV-1 wystepuje takze tzw. Zakazenie in utero czyli przedostanie sie wirusa z chorej matki na kocieta jeszcze podczas ciazy oraz zakazenie droga plciowa - podczas krycia.

Czy moj kot moze zachorowac ?
Wirusowe zapalnie gornych grog oddechowych jest grozne dla kazdego kota - zarowno domowego, ktory nigdy nie wychodzi na dwor, jak i tego, ktory codziennie spaceruje.
Najciezszy przebieg choroby wystepuje u zwierzat, u ktorych nie ma wysokiego poziomu odpornosci:
- u mlodych kociat ( u ktorych system immunologiczny nie jest jeszcze w pelni sprawny)
- u starszych zwierzat ( jest to zwiazane z procesami stazenia sie)
- u kotow chorych na bialaczke czy tez FIV (choroby te niszcza uklad odpornosciowy)
- u zwierzat w trakcie terapii lekami obnizajacymi odpornosc
- u nieszczepionych kotow w kazdym wieku

Objawy
Przebieg , objawy i czas trwania chorby moze byc rozny i zalezy od rodzaju zjadliwosci wirusa (sily z jaka atakuje organizm), ogolniej kondycji oraz wieku kota. Zwykle infekcje wywolane przez FHV-1 sa ciezsze i dluzej trwaja, podczas gdy zakazenia FCV maja troche lagodniejszy przebieg i czesto mijaja samoistnie.
Poczatkowo pojawia sie przezroczysty wyplyw z nosa i z oczu oraz kichanie. Oczy staja sie zamglone, pojawia sie zapalenie spojowek. Z powodu goraczki kocieta/koty czesto traca apetyt i pragnienie, staja sie apatyczne i duza spia. Bardzo szybko wyplyw z oczu staje sie sluzowo-ropny, co swiadczy o dolaczeniu sie do choroby bakterii. Na skutek drazniacego dzialania wyplywu, wokol nosa i oczu moga wypadac wlosy. Czasami zwierzeta obficie slinia. Choroba ta moze przebiegac od kilku dni do kilku tygodni.
Opisane powyzej objawy wystepuja niezaleznie od tego, ktory wirus jest przyczyna choroby. Jednak istnieja takze zmiany ktore sa charakterystyczne dla dzialania konkretnego wirusa czy tez bakterii.

Herpeswirus:

Oczy - Herpeswirus wraz z bakteria Chlamydia sp. Moze wywolac zmiany w obrebie oczu- bardzo sline przewlekle zapalenie spojowki oraz rogowki. Bardzo czesto, na skutek zniszczenia powierzchownej warstwy rogowki, pojawia sie jedno- lun obustronnie, wrzod rogowki. Wyplyw z oczu nasila sie , jest gesty, zoltobrazowy, oko jest stale przymkniet, bolesne i wrazliwe na swiatlo dzienne. Nieleczony wrzod rogowki moze nawet doprowadzic do zakazenia calej galki ocznej i koniecznosc jej usuniecia.
U niektorych zwierzat wirus spowoduje nieodwracalne zmiany, ktorych konsekwencja bedzie pojawienie sie przewleklego zapalenia spojowek. U tych kotow przez cale zycie bedzie utrzymywal sie niewielki wyplyw z oczu lub oka oraz "zamglone spojrzenie". Co jakis czas nastepuje pogorszenie, ktore latwo ustepuje po podaniu lekow. Niestety, nie ma mozliwosci wyleczenia takiego stanu, mozna go jedynie lagodzic poprzez odpowiednia, codzienna pielegnacje oczu.
Nos - Infekcja FHV-1 moze takze doprowadzic do zaawansowanego zapalenia jamy nosowej. Wirusy a potem takze bakterie, powoduja silne uszkodzenie nablonka jamy nosowej oraz martwice czesci malzowin nosowych. Po ustepieniu objawow, pozostaje trwale, przewlekle zapalenie jamy nosowej - objawiajace sie czestym kichaniem, "chrapaniem" przez nos i surowiczym wyplywem z nosa. Podobnie ja w przypadku przewleklego zapalenia spolowek, co jakis czas dochodzi do pogorszenia stanu, wyplyw staje sie ropny, apetyt i samopoczucie kota pogarszaja sie. Podanie lekow poprawia stan, lecz jednak nie doprowadza do calkowitego wyleczenia.
Uklad rozrodczy- Jezeli do zakazenia wirusem doszlo podczas krycia, pojawia sie zapalenie pochwy lun szyjki macicy oraz okresowe zaburzenie plodnosci.
FIV-1 jest rowniez b. grozny dla plodow, bowiem wirus moze poprzez lozysko zarazic plody i doprowadzic do ich poronienia lub urodzenia sie b. slabych kociat, ktore wkrotce potem gina z objawami zapalenia pluc.

Caliciwirus:

Jama ustna - w przypadku zakazenia kota FCV bardzo czesto obserwujejmy silne zapalenie jamy ustnej i dziasel oraz wystepowanie nadzerek i owrzodzen na jezyku, podniebieniu i lukach gardlowych. Sa one bolesne, powoduja obfite slinienie sie i brzydki zapach z pyszczka. Najczesciej kot przestaje jesc, co dodatkowo slabia. W wiekszosci wypadkow zmiamy te sa bardzo powierzchowne i bardzo szybko zanikaja. Jednak zdaza sie takze, ze prowadza do rozwoju w pozniejszym okresie do tzw. Limfoplazmatycznego zapalenia dziasel i jamy ustenj. Jest on skutkiem nadmiernego pobudzenia ukladu odpornosciawego w jemie ustnej, ktory zaczyna atakowac nie tylko wirusa ale wlasne tkanki. Potem b. szybko dochodzi do wtornych zakazen bakteryjnych.
Widoczne jest silne zapalenie dziasel - sa one zywoczerwone i czesto krwawia. Jama ustna staje sie badzo bolesna i czesto moty nie daje sie dotykac czy tez glaskac, prawie zawsze przestaja calkowicie jesc i pic. Zapalenie moze takze dotyczyc zebodolow i nierzadko istnieje koniecznosc usuniecia wszystkich zebow. Mimo leczenia taki stan moze trwac nawet kilka miesiecy, a w skrajnych przypadkach moze zaistniec koniecznosc uspienia zwierzecia.
Uklad oddechowy - w przypadku silnej infekcji lub niskiej odpornosci org. caliciwirus moze doprowadzic do zapalenia oskrzeli i pluc, do ktorego dolaczaja sie wkrotce bakterie. Pojawia sie goraczka i wyrazne prolemy z oddychaniem. Kot jest apataczny i nie ma apetytu i pragnienia. Jest to b. powazny stan, ktory doprowadzic mozr do obrzeku plus i smierci kota.
Miesnie i stawy - niezwykle rzadko zdarza sie tzw. rumatyczna formakataru kociego nazywana inaczej syndromem kulejacego kociaka. Wystepuje ona praktycznie wylacznie u mlodych kociat i ma b. dramatyczny przbieg. Chore zwierzeta maja b. wysoka temperature - powyzej 40°C, obrzekniete i b. bolesne stawy oraz miesnie konczyn. Z powodu bolu przez caly czas leza. Apetyt i pragnienie sa zachowane, ale pokarm i wode nalezy podawac b.blisko, poniewaz mimo glodu nie potrafia podejsc do jedzenia. Stan ten trwa ogolnie 3-4dni a poten nastepuje poprawa.

Nosicielstwo
Waznym aspektem zapalenia gornych dro oddechowych u kotow jest problem nosicielstwa. Wiekszosc kotow ktore kiedykolwiek mialy kontakt z herpeswirusem lub caliciwirusen, staje sie nosicielami do konca zycia, a wirus znajdujacy sie w slinie czy lzach jest zrodlem zakazenia dla innych kotow. FCV jesz obecny w slinie lun lzach przez caly czas i taki kot-nosciel jest stalym zrodlem choroby dla innych innych kotow, niezaleznie od swojej kondycji czy samopoczucia.
Natomiast FHV-1 pojawia sie w slinie, lzach i innych wydzielinach okresowo - na skutek stresu czy obnizenia odpornosci. Po kilku tyg. wirus znowu znika z wydzielin, jednak nadal pozostaje w obrebie organizmu i przy nastepnej, sprzyjajacej "okazji", ponownie pojawi sie. Taka "okazja" to np. zmana srodowiska zycia czy wlasciiela, uczestnictwo w wystawach i pokazach, inna choroba, ciaza, czy okres karmienia oraz terapia lekami obnizajacymi odpornosc np. Sterydami czy lekami przeciwnowotworowymi. Wiekszosc kotow-nosicieli, w okresie rozsiewania herpeswirusa nie ma zadnych objawow, tylko u niektorych mozna zaobserwowac lekkie, szybko przemijajajce objawy kataru.

Leczenie
Niezaleznie od tego ktory z wirusow jest odpowiedzialny za rozwoj choroby, leczenie polega na lagodzenu objawow i wspomaganiu organizmu w walce z wirusem. Troskliwa opieka wlasciciela jest w tym wypadku b. wazna. Leczenie powinno byc przeprowadzane przez lekarza weterynarii i wszelakie preparaty moga byc stosowane wylacznie w porozumieniu z lekarzem dlatego tez ten rozdzial nie bedzie przeze mnie komentowany.

Zapobieganie
Dzieki szczepieniom minimalizujemy ryzyko zachorowan, jednak nie ma mozliwosci calkowitego zabezpieczenia zwierzat przed tym wirusem. Chociaz musze stwierdzic ze nasza wieloletnia profilaktyka szczepien ktora stosujemy u naszych wszystkich kocich domownikow, wykazuje same pozytywne efekty i nigdy sie jeszcze nie zdazylo zeby jakikolwiek kot z naszej hodowli zachorowal na katar koci.
„ Lepiej zapobiegac niz leczyc“- to Motto ma wysoki sens.

Sczczepienia
W Polsce sa tylko dwie szczepionki iniekcyjne, ktore podaje sie w postaci zastrzyku podskornego lub domiesniowego. Zaleca sie dwukrotne szczepienie w odstepie 2-3 tygodni. Mlode koty szczepi sie w 8-12 tyg zycia, nastepnie co roku odswieza sie tzw. Szczepienie profilaktyczne i podaje sie tylko jedna dawke szczepionki. Wiele lekarzy weterynarii zaleca szczepienie co 3-lata ??? Wedlug mnie stanowi to wielka przestrzen czasowa i zwiekszone ryzyko zachorowania na katar koci. W niemczech, profilaktyczne szczepienia wykonuje sie co roku i wedlug statystyk lekarskich profilaktyka ta wykazuje mniejszy procent zachorowan.
Takze w dalszym ciagu nasze Motto „ Lepiej zapobiegac niz leczyc“jest aktualne.

Higiena
Higiena i przeszczeganie zasad czystosci to dwa, najwazniejsze punkty w zwalczaniu kataru kociego.
Oba wirusy sa stosunkowo odporne i stosunkow dlugo zachowuja inazyjnosc czyli zdolnosc do zarazania, w srodowisku zewnetrznym. Herpeswirus potrafi przetrwac w temeperaturze pokojowj az do 30dni, ale na szczescie zabija go wiekszosc powszechnie stosowanych detergentow. Natomiast Calilciwirus przezywa w srodowisku nawet klika miesiecy i jest odporny na dzialanie wiekszosci srodkow do dezynfekcji.